İslam və xrisianlıq

Kral Hirodun dövrü

image

Roma hakimiyyətinin Fələstindəki əsas məqsədi vergi yığmaq idi. Yəhudilərin üzərinə ağır vergilər qoyulmuşdu. Roma bu yolla özünə bağlı bir dövlət mexanizmi qurdu. Bu dövrdə romalıların zəifliklərini bilən, Sezarın öldürülməsindən sonra dəyişən qüvvələr nisbətindən öz mənfəətləri üçün istifadə etməyi bacara bilən və Ellin mədəniyyətinə heyranlığı ilə tanınan I Hirod (b.e.ə. 37-4) romalıların köməyi ilə "Yəhudilərin kralı" olmağa nail olmuş və dövlətin sərhədlərini yenidən Fələstinə qədər genişləndirmişdi. Hirod romalıların xoşuna gəlmək üçün Ellin mədəniyyətinin yayılmasına böyük səy göstərirdi. O bu mədəniyyətin təkcə sənət, memarlıq kimi yönlərini deyil, dünyəvi-maddiyyatçı xüsusiyyətinin də xalq içində yayılmasına çalışırdı. Bu dövrdə yəhudi xalqının dəstəyini ala bilmək üçün Hz.Süleyman məbədini yenidən inşa etdirən kral Hirod bütün ölkəni memarlıq abidələri ilə, heykəllərlə doldurdu. Bu fəaliyyəti nəticəsində ona "Böyük Hirod" (Nerod the Great) ləqəbi verilmişdi. Bütün bu nümayişkaranə işlərinə baxmayaraq dindar yəhudilər Hiroda nifrət edirdi. Çünki o, həm bütpərəst Roma ilə birlikdə iş görən, həm də xalqına zülm edən bir lider olmuşdu.

Hirod Romanın dəstəyi ilə ölkəsini b.e.ə. 37-ci ildən eramızın 4-cü ilinə qədər idarə etdi. Yəhudilər Hirodun ölümündən sonra romalılardan onun hakimiyyətini ləğv etməyi nə qədər istəsələr də romalılar ölkəni Hirodun oğlanları arasında bölüşdürdü. Onun oğlanlarından biri olan Hirod (Nerodes) Antipas romalılar tərəfindən Qaliley bölgəsinin idarəçisi təyin edildi. Tarixi mənbələrə görə, Hz.İsanın təbliği ən azı atası kimi qəddar olan Hirod Antipasın hakimiyyəti illərində gerçəkləşib. Bu bölgədə yaşanan siyasi və sosial həyat bu yöndən çox əhəmiyyət kəsb edir. Qaliley bölgəsinin sosial quruluşu burada yerləşən əcnəbi koloniyalar üzündən tamamilə dəyişmişdi. Bölgə yəhudiyyəlilər tərəfindən alçaldılmış kimi qəbul edilirdi. Bölgənin mədəniyyəti başda Antipasın saraydakı əyan-əşrəfi və yaxın ətrafı, böyük malikanələr və bəzi məhəllələr olmaqla əsasən Ellin mədəniyyətinin təsiri altında idi. Arami dilində danışan, öz halında yaşayan yəhudi xalqının dini ənənələri isə Ellin mədəniyyətindən kənarda qalmışdı.

Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, romalılar yəhudilərin dini işlərinə qarışmazdılar. Ancaq bəzi romalı valilər bu prinsipə uyğunlaşmamışdı. Xüsusilə də Hz.İsanın dövründəki vali Pontius Pilatus (b.e. 26-36) bu prinsipə riayət etməmiş, qəddarlığın və zülmün hakim olduğu bir idarə üsulu nümayiş etdirmişdi. Bu cür davranışına görə də hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmışdı.

GERİ
image